به نام خدا

کلیه آیات : 181 اعراف – 125 نحل – 135 طه – 24 سبا – 30 نجم – 22 ملک – 7 قلم – 10 بلد

وَمِمَّنْ خَلَقْنَا أُمَّةٌ یَهْدُونَ بِالْحَقِّ وَبِهِ یَعْدِلُونَ 181اعراف  و از میان کسانى که آفریده‏ایم گروهى هستند که به حق هدایت مى‏کنند و به حق داورى مى‏نمایند (???)

ادْعُ إِلِى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ 125 نحل  با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‏اى] که نیکوتر است مجادله نماى در حقیقت پروردگار تو به [حال] کسى که از راه او منحرف شده داناتر و او به [حال] راه‏یافتگان [نیز] داناتر است (???) ذَلِکَ مَبْلَغُهُم مِّنَ الْعِلْمِ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَى 30 نجم  این منتهاى دانش آنان است پروردگار تو خود به [حال] کسى که از راه او منحرف شده داناتر و او به کسى که راه یافته [نیز] آگاه‏تر است (??)

وَهَدَیْنَاهُ النَّجْدَیْنِ 10بلد

هر دو راه [خیر و شر] را بدو نمودیم (??)

فَلَا اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ 11 بلد

و[لى] نخواست از گردنه [عاقبت‏نگرى] بالا رود (??)

انسانها در مسیر هدایت دو دسته هستند  :

1-   کسانی که در صراط مستقیم هستند

2-   کسانی که در صراط ضلالت هستند

اما گروه اول طبق آیه شریفه181 اعراف  کسانی هستند که خود رسول اند ، این افراد از رسولانی که به آنان وحی می شود آغاز می گردد و به انسانهای عادی ختم می گردد ، در واقع هر انسانی رسولی است در هدایت خود ، خانواده ، جامعه .

 در ادامه این آیه به ارتباط هدایت ، حق ، و عدالت می رسیم : کسی که هدایت می کند به سوی حق و راستی به معنای عام وخداوند به معنای خاص این فرد علاوه بر اینکه عادل است به عدل هدایت می کند ، نمی توان تصور کرد کسی خود به راه عدل نباشد و گفتار او در رسیدن انسانها به عدالت تاثیر گذار باشد ، هدایت چون حق و عدالت یکی از امور جاریه هستی است ،‌ هر نکته ، هر مخلوق و ... نشانه های جریان هدایت در هستی است ، هستی بر اساس رسیدن انسان به هدایت بنا شده و خواست خداوند هدایت همه انسانها است با این وجود چگونه انسان ها به این دو دسته تقسیم می شوند ؟‌گفتیم اختیار انسان مهمترین عامل این تقسیم بندی است ، در راه مسیر هدایت انسان یا تحت تاثیر هوای نفس یا تحت تاثیر شیطان و ... قرار گرفته و برای نرفتن در مسیر هدایت بهانه جویی می کند (آیات 10 و 11 بلد ) ، انسان موجودی بهانه جو است و برای هر عمل ناشایست خود توانایی پیدا کردن بهانه را دارد مثلا در ایه 134 طه خداوند اشاره می کند که گروهی می گویند چرا بر ما وحی نشد ؟ یا در جایی دیگر بهانه می آورند چرا پیامبر دارای دارایی و ثروت نیست ، چرا بر بشری وحی شده است و ... که به این بهانه بسیار اشاره شده است .

گفتیم گروه اول که انسانهایی هدایت شده هستند می توانند رسول باشند و هدایت کننده حال سوال اینجا است شیوه این هدایت چگونه باید باشد خداوند در ایه 125 نحل می فرمایند با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه‏اى] که نیکوتر است مجادله نماى ،‌یعنی این هدایت باید با تکیه بر دانش ،‌حکمت و علاوه بر این به شیوه نیکو ، اندرز نیکو استوار باشد ، در تمام طول رسالت پیامبر توجه به این نکته دیده شده است ،‌هدایت به زور نیست بارها خداوند در قران به پیامبر می فرمایند تنها اندرز دهنده هستی و خدا بهتر می داند چه کسی هدایت می شود و چه کسی هدایت نمی شود

برای هدایت کردن عالم بودن شرط مهمی است که باید ملکه وجود باشد تا کسی به چیزی که می خواهد هدایت کند علم نداشته باشد این هدایت صورت نمی گیرد زیرا به راحتی می توان با علم کاملتر در برابر آن دلیل و استدلال اورد .

سبیل :‌راه ، راه روشن و واضح ، اندوختن دانش ، حج کردن ،‌ هر کاری نیکی که خدا فرمان داده است

صراط : راه ، طریق

در باب صراط طبق سوره حمد ما دو صراط بیشتر نداریم که صراط هدایت وصراط ضلالت است ، صراط کوتاهترین راه در رسیدن به هدف است ، انسانی که قصد دارد به هدایت برسد ناگزیر باید در صراط هدایت واقع شود تا سریع و آسان به هدایت خداوند برسد ، اما سبیل می تواند بسیار باشد ، هر کار خیری می تواند سبیلی برای رسیدن به صراط هدایت باشد ، هر نشانه در دنیا مثل مال و فرزند و... سبیلهایی هستند که در صورت استفاده الهی از آنها انسان را به صراط مستقم هدایت می کشاند ،‌طبق تعریف سبیل همه کارهای خیر وفروع دین سبیل رسیدن هستند که باید چشم باز کرد و زیرکانه از ان برای رسیدن به صراط مستقیم استفاده کرد به همین دلیل است که تاکید می کنند مومن زیرک است ،عکس  آن هم وجود دارد ، هر شری هر گناهی سبیلی است از ضلالت که انسان را به صراط ضلالت که نزدیکترین مسیر ضلالت است می کشاند .