بسم الله الرحمن الرحیم

         آیه 58 سوره نساء

إِنَّ اللّهَ یَأْمُرُکُمْ أَن تُؤدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَإِذَا حَکَمْتُم بَیْنَ النَّاسِ أَن تَحْکُمُواْ بِالْعَدْلِ إِنَّ اللّهَ نِعِمَّا یَعِظُکُم بِهِ إِنَّ اللّهَ کَانَ سَمِیعاً بَصِیراً (58)

خدا به شما فرمان مى‏دهد که سپرده‏ها را به صاحبان آنها رد کنید و چون میان مردم داورى مى‏کنید به عدالت داورى کنید در حقیقت نیکو چیزى است که خدا شما را به آن پند مى‏دهد خدا شنواى بیناست (58)

در این ایه به یکی از مواردی که خداوند در آن مستقیما به واژه عدل تاکید می کند اشاره شده است ، حکم و قضاوت در بین مردم یعنی  (( حق الناس ))  ، بر طبق این آیه ویژگی مهم کسی که قضاوت و حکمی می کند عدل است .

در بسیاری از موارد فردی که مردم برای حکمیت به او رجوع می کنند خود آن شخص مدعی عادل بودن خود نیست بلکه اعمال این فرد است که مردم را وادار می کند که برای قضاوت به او مراجعه کنند ، وظیفه این حاکم تنها شناسایی ملکه عدلی است که در عالم جریان دارد ، و این شناسایی رابطه مستقیم دارد با ظرف وجودی انسان ، هر چه ظرف وجودی افراد بزرگتر باشد ملکه عدالت کاملتر است و بهتر می توان قضاوت کرد بنا بر این سعی در بالا بردن ظرفیت شناسایی عدالت و به بیان بهتر سعی در اصلاح و تزکیه درونی وظیفه هر انسانی به طور عام و قضات و حاکمان بطور خاص می باشد .

به این جمله معترضه توجه کنیم:

داشتن ملکه عدل در بر گیرنده تمام صفات حسنه است

هر حکمی امتحانی است از سوی خداوند همچنان که برای حضرت داوود امتحانی بود برای شناسایی این ملکه در دنیا ، با توجه به این آیه ملکه عدل تکمیل کننده علم و تقوی و ایمان برای قضاوت است و بدون این مهم پایه های حکمیت ناقص می ماند .

با توجه به واژه عدل که در این آیه مطرح شده ذهن انسان به سوی واژه ( حکومت ) که هم خانواده حکم است پرواز می کند ، وقتی حکم و حکومت می کنید برای مردم به عدل حکم و حکومت کنید ، بنابر این مهمترین ویژگی حاکم ، داشتن عدالت است ،  با توجه به آیه ( 58 سوره نساء) دقیقا افراد واجد شرایط حکومت را معرفی می کند ، خداوند ، پیامبران و اولی الامر ( ائمه معصومین ) و در نهایت در زمان غیبت معصوم نزدیکترین عامل به راه خط خداوند ، پیامبران و ائمه است که این چنین فردی باید مزین به زینت صفات بندگان بر گزیده خداوند باشد ، سیر این مسیر با توجه به تمام سختیها کاملا روشن است زیرا کتاب آسمانی که فهم آسان آن دلچسب لودن این کتاب رو به رخ می کشد ،  چنانچه در آیات 17 و 22 و 32 و 40  سوره قمر می فرماید در دسترس همگان هست .

اما آیا زیبنده بودن حاکم به عدل برای رساندن جامعه به ملکه عدالت کافی است ؟ نگاهی کوتاه به حکومت پیامبر( ص )  و حضرت علی ( ع) با تعمق بیاندازیم ، و هم چنانکه در پستهای گذشته گفتیم اجزای سازنده یک جامعه دارای اهمیت بسیاری هستند تا تک تک مردم برای کسب مکارم اخلاق  قیام کنند ، تا جامعه به سوی اکمل شدن طی طریق نماید .

به همین دلیل خود سازی فردی برای رسیدن به آرامش جمعی بسیار مهم است از این رو خداوند در بسیاری از آیات قرآن به تهذیب نفس توجه ویژه داشته است ، یک حاکم عادل به تنهایی قادر به ایجاد عدالت در لایه های زندگی مردمی نیست ، از این رو وظیفه ما در زمان غیبت و انتظار کاملا روشن می شود ، بهترین عمل ما در زمان انتظار خود سازی است تا برای تحقق عدالت جامعه را آماده سازیم ، رابطه حاکم و مردم یک رابطه دو سویه است و حاکم عادل به همان اندازه نیازمند به مردمی عادل دارند که مردم عادل به حاکم عادل ، این نوع حکومت را می توانیم حکومت بر کل جامعه و هم چنین بر اعضاء خانواده تعریف کرد .

و پر واضح است که در این تعریف همه انسانها حاکمانی هستند که باید شرایط حاکمیت را کسب کنند که بر طبق این ایه مهمترین صفات ملکه عدالت است و به تبع آن علم ، و ایمان ، و...... و در دایره رسم شده بین مردم و حاکم هر کس موظف به رعایت عدالت است و تنها عدالت ، یک سویه طلبکار بودن است .

با توجه به رد امانت به مردم صاحبان آن که مردم باشند تاکیده شده است و اعتماد مردم به هنگام مراجعه برای قضاوت، اعتماد آنها است باید این اعتماد در قضاوت عینا به آنان باز پس داده شود ، کسی که برای قضاوت به ما  اعتماد کند باید عین اعتماد را هنگام رفتن از نزد ما با خود ببرد و ذره ایی از آن اعتماد نباید کم شود تا عین امانتش را به او باز گردانده باشیم .