بسم الله الّرحمن الّرحیم

  آیه 88 سوره هود :

قَالَ یَا قَوْمِ أَرَأَیْتُمْ إِن کُنتُ عَلَىَ بَیِّنَةٍ مِّن رَّبِّی وَرَزَقَنِی مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِیدُ أَنْ أُخَالِفَکُمْ إِلَى مَا أَنْهَاکُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِیدُ إِلاَّ الإِصْلاَحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِیقِی إِلاَّ بِاللّهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنِیبُ (88 )  

گفت اى قوم من بیندیشید اگر از جانب پروردگارم دلیل روشنى داشته باشم و او از سوى خود روزى نیکویى به من داده باشد [آیا باز هم از پرستش او دست بردارم] من نمى‏خواهم در آنچه شما را از آن باز مى‏دارم با شما مخالفت کنم [و خود مرتکب آن شوم] من قصدى جز اصلاح [جامعه] تا آنجا که بتوانم ندارم و توفیق من جز به [یارى] خدا نیست بر او توکل کرده‏ام و به سوى او بازمى‏گردم (88)

بینه :  واضح شد – چیزی معلوم شد –

تبین :  در آن تامل و دقت کرد – بررسی کرد – دقت و کنجکاوی کرد

رزق :  هر چیزى که موجودى را در بقاى حیاتش کمک نماید – روزی

توفیق:  توفیق از نظر لغوى به معناى موافق گردانیدن اسباب، کارسازى و تأیید الهى به طوری که خداوند اسباب را طورى فراهم می کند که بنده  بسوى عمل صالح کشیده می شود

در این آیه مرحله به مرحله راههای نزدیک شدن به خداوند بیان شده اول اینکه تفکر کنیم در آنچه در اطراف ما رخ می دهد که تفکر بالاترین نعمتی است که خداوند به انسان بخشیده و این تفکر مرز جدایی انسان از حیوان می باشد دوم اینکه قدردان نعمتهای الهی باشیم و در حق کسی که رزق ما را می دهد شکر گزار باشیم چرا که هر آنچه ما به دست می آوریم نه از تلاش خودمان بلکه از نگاه خالقمان به ماست که ما خود به تنهایی هیچ نیستیم و در این میان سپاسگزاری و شکر گزاری از نعمتهای الهی کمترین کاری است که یک انسان می تواند نسبت به خالق خود داشته باشد .و با زبانی واضح و روشن می فرماید هیچ گاه کسی را که در حق شما خوبی کرده از یاد نبرید . پس وای بر ما که خالقمان را که خوبی را بر ما تمام کرده از یاد می بریم و تکیه گاهمان به دیگری است .

در ادامه خداوند به این نکته اشاره می کند که تنها کسی می تواند راهبر شما باشد که خود به آن راه اعتقاد داشته باشد و به قولی خود مرتکب خطا نشده باشد . پس نشانه صدق رسولان الهى اینست که چیزى از پیش خود نمى گویند و خود بدانچه می گویند عمل مى کنند.و آمر به معروف و ناهى از منکر باید قبل از دیگران، خودش اهل عمل باشد

نکته جالب و در خور تامل این آیه این است که رسول گرامی موفقیت در این راه را تنها با توکل به خداوند میسر می دانند و براى رسیدن به هدف خود تنها از خدا توفیق مى طلبد و براى انجام رسالت خود، و رسیدن به این هدف بزرگ تنها بر خداوند تکیه مى کند ولی نکته مهم تر آن است که توکّل زمانى نتیجه‏بخش است که در کنارِ تلاش باشد .