به نام خدا

 56   انعام – 50 قصص- 29 روم – 23 نجم

قُلْ إِنِّی نُهِیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذِینَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللّهِ قُل لاَّ أَتَّبِعُ أَهْوَاءکُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذًا وَمَا أَنَاْ مِنَ الْمُهْتَدِینَ 56 انعام

بگو من نهى شده‏ام که کسانى را که شما غیر از خدا مى‏خوانید بپرستم بگو من از هوسهاى شما پیروى نمى‏کنم و گر نه گمراه شوم و از راه‏یافتگان نباشم

فَإِن لَّمْ یَسْتَجِیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا یَتَّبِعُونَ أَهْوَاءهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَیْرِ هُدًى مِّنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ 50قصص

پس اگر تو را اجابت نکردند بدان که فقط هوسهاى خود را پیروى مى‏کنند و کیست گمراه‏تر از آنکه بى‏راهنمایى خدا از هوسش پیروى کند بى‏تردید خدا مردم ستمگر را راهنمایى نمى‏کند

بَلِ اتَّبَعَ الَّذِینَ ظَلَمُوا أَهْوَاءهُم بِغَیْرِ عِلْمٍ فَمَن یَهْدِی مَنْ أَضَلَّ اللَّهُ وَمَا لَهُم مِّن نَّاصِرِینَ29 روم 

نه [این چنین نیست] بلکه کسانى که ستم کرده‏اند بدون هیچ گونه دانشى هوسهاى خود را پیروى کرده‏اند پس آن کس را که خدا گمراه کرده چه کسى هدایت مى‏کند و براى آنان یاورانى نخواهد بود

إِنْ هِیَ إِلَّا أَسْمَاء سَمَّیْتُمُوهَا أَنتُمْ وَآبَاؤُکُم مَّا أَنزَلَ اللَّهُ بِهَا مِن سُلْطَانٍ إِن یَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنفُسُ وَلَقَدْ جَاءهُم مِّن رَّبِّهِمُ الْهُدَى 23 نجم

این بتان] جز نامهایى بیش نیستند که شما و پدرانتان نامگذارى کرده‏اید [و] خدا بر [حقانیت] آنها هیچ دلیلى نفرستاده است [آنان] جز گمان و آنچه را که دلخواهشان است پیروى نمى‏کنند با آنکه قطعا از جانب پروردگارشان هدایت برایشان آمده است

نفس:چشم زدن –روح-خون-جسد-بدن –چشم-هیکل انسان-(نفس الامر :حقیقت عمل )

شح نفس : خست نفس –بخل – تنگ نظری – حرص 16 تغابن 9 حشر

وَالَّذِینَ تَبَوَّؤُوا الدَّارَ وَالْإِیمَانَ مِن قَبْلِهِمْ یُحِبُّونَ مَنْ هَاجَرَ إِلَیْهِمْ وَلَا یَجِدُونَ فِی صُدُورِهِمْ حَاجَةً مِّمَّا أُوتُوا وَیُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ کَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 9 حشر

[نیز] کسانى که قبل از [مهاجران] در [مدینه] جاى گرفته و ایمان آورده‏اند هر کس را که به سوى آنان کوچ کرده دوست دارند و نسبت به آنچه به ایشان داده شده است در دلهایشان حسدى نمى‏یابند و هر چند در خودشان احتیاجى [مبرم] باشد آنها را بر خودشان مقدم مى‏دارند و هر کس از خست نفس خود مصون ماند ایشانند که رستگارانند  9 حشر

فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ وَاسْمَعُوا وَأَطِیعُوا وَأَنفِقُوا خَیْرًا لِّأَنفُسِکُمْ وَمَن یُوقَ شُحَّ نَفْسِهِ فَأُوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ 16 تغابن

پس تا مى‏توانید از خدا پروا بدارید و بشنوید و فرمان ببرید و مالى براى خودتان [در راه خدا] انفاق کنید و کسانى که از خست نفس خویش مصون مانند آنان رستگارانند

نفس مخلوق خداوند هست به خودی خود هم بد نیست

از آیات قران می توان معنایی مختلفی از ان برداشت کرد:

1-  اولین معنی نفس یعنی خود انسان 151 انعام

2- چیزی که در وجود انسان هست

3- معنی رو ح هم از نفس قابل  برداشت است 42 زمر ...

4- معنی جوهره را هم میدهد که خدا می فرماید ما شما را  از نفس واحدی خلق کردیم 1نساء

یک چیز واحد که خمیره انسان از ان ساخته شده است 189 اعراف ، 6 زمر

خدا به این نفس چیزهایی عطا می کند، القا می کنه، یاد میدهد و ان  را مختار می کند 10-7شمس

تقسیم بندی نفس از دیدگاه قرآن

 از نفس اماره – لوامه (2 قیامت) – مطمئنه  

اماره دستور به بدی میدهد 30 مائده – لوامه وجدان را می سازد و بکن نکن میکند  – مطمئنه اوج خوبی است 27 فجر  

هوای نفس -وسوسه نفس متعلق به نفس اماره است که ادم رو قلقک میدهد 53 یوسف ،16 ق – بدی را در نظر ادم خوب جلوه میدهد 18 یوسف  ، 96 طه ... شیطان هم همین کار رو می کند اعمال بد ادم را خوب نشان میدهد

جنس وخمیر مایه نفس برای همه ادمها یکی است ،‌این نفس اگاه هست 14 تکویر  ... فهیم ... خود انسان است  اصلا 33 اسراء

گاهی انقدرانسان از نفس اماره پیروی می کند و به حرفهای ان گوش میدهد که این نفس اماره میشود  خدا برای او

أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَکَّرُونَ 23جاثیه

پس آیا دیدى کسى را که هوس خویش را معبود خود قرار داده و خدا او را دانسته گمراه گردانیده و بر گوش او و دلش مهر زده و بر دیده‏اش پرده نهاده است آیا پس از خدا چه کسى او را هدایت‏خواهد کرد آیا پند نمى‏گیرید 23جاثیه

 43 فرقان  ، همه دستورات نفس اماره را انجام میدهد ، در واقع این همان قسمت تاریک وجود خود انسان است که نمود بیشتری پیدا می کند و بر نور و اگاهی انسان غالب میشود ابتدا نفس لوامه شروع به بازداری می کند ، (اینقدر این نفس لوامه مهم هست که خداوند به آن سوگند یاد می کند 2 قیامت) ولی بر اثر تکرار عادت می شود و قبح و زشتی گناه از بین میرود این همان وقت  است که گوش و زبان و دل انسان قفل می شود و کاری از دست وجدان انسان که بهترین قاضی و منصفترین محکمه است برنمیاد ، و وقتی انسان به این درجه می رسد شیطان به راحتی عنان اختیار را به دست گرفته و این دو عامل با هم انسان را به ورطه گمراهی می کشانند ، بی اذن خود انسان و زمینه سازی نفس انسان شیطان هیچ کاری در گمراهی نمی تواند انجام دهد به همین دلیل است که خداوند می فرمایند مکر تو (شیطان ) برای بندگان مخلص من کارساز نیست ، و چون این گمراهی با زمینه سازی نفس انسان صورت گرفته در روز جزا شیطان می گوید خود انسان از من پیروی کرد و بر من گناهی نیست و این گفته او درست به نظر می رسد .

شح نفس : خست نفس –بخل – تنگ نظری – حرص  16 تغابن 9 حشر

نکته جاب در باب نفس این است که هم معنی روح از آن در قرآن قابل استخراج است 42 زمر  هم معنی جسم ،شاید به این دلیل باشد که مجموعه روح و جسم انسان با هم خود انسان را می سازند و هنگام رسیدن زمان پاداش و کیفر در روز قیامت هر دو دوباره یکی می شوند تا عدالت خداوند اجرا شود و گفته نشود جسم من یا روح من عامل این کار بوده است ، هر دو ( روح و جسم ) چون در ید قدرت انسان هستند و انسان نیز مختار است توام مسئول اعمال هستند ... 5 الإنفطار

اگر بخواهیم معنی نفس را جسم انسان در نظر بگیریم اینکه خداوند فرموده همه شما را از یک نفس واحد افریدم درست است چون خمیر جسم ما یکی است و اگر روح بدانیم چون همه ما از روح الهی سرچشمه گرفته ایم باز مطلب درست است و این کمال زیبایی خلقت است که ما هم راه های گناه را آموزش دیده ایم هم راههای ثواب را و اختیار با خود ما است با این دانسته ها به کدامین مسیر برویم 40 النازعات، آنان که هوای نفس را معبود خود گرفته اند و در این راه نه خود بلکه دیگران را نیز به ورطه گناه می اندازند هدایت نخواهند شد و آنان که از دانسته های خود سود برده در محکمه نفس لوامه به سمت خیر گرایش دارند به هدایتی می رسند که نفس مطمئنه می خواندنش 40 النازعات  ، نفس مطمئنه همان هدایت پروردگار در سایه سعی انسان است در این وادی شیطان تنها القا کننده وسوسه است نه بیش .