بسم الله الرّحمن الرّحیم

کلیه آیات عنوان بیست و هشتم : 38رعد ،  9 و93 نحل ،13 سجده

واژگان :

قصد السبیل : راه راست

جائر : کج و ناراست ، ظالم

تسئلن : سئل ، حتما بازخواست می شوید

عّما: عن +ما : از آنچه ، در باره آنچه

لو شئنا : اگر می خواستیم

عنوان پست این است که اگر خدا میخواست همه هدایت می شدند لذا در یک نگاه یکطرفه میتوان اینگونه در نظر گرفت که خدا نمی خواهد که هدایت شوند در صورتی که اگر به دقت به مفهوم آیه نگاه کنیم این برداشت خواهد بود که هدایت هم همواره دست خداست و باید یکی از نعمتهای خدا رو برای لطفش هدایت مردم در نظر گرفت نه از بابت تعیین تکلیف برای خداوند بلکه برای رسیدن به سعادت بشری است مانند سایر صفات خداوند چون بخشندگی ، و مهربانی که از صفات ثبوتیه خداوند است صورت می گیرد .

لذا اگر خدا میخواست مردم را به اجبار هدایت میکرد ، اما چون راههای انحراف نیز وجود دارد و همگی در اختیار برای انتخاب انسان هست و دیگر این انحراف راه خداوند نیست و بر همین مبنا و اساس است که خداوند راه هدایت را اجبار قرار نداده است و از ویژگیهای این بحث این است که خداوند ابتدا به ساکن و هرگز کسی را گمراه نمیکند مگر اینکه کسی مرتکب فسق نسبت به خداوند شود .

اما معنایی که برای فسق در نظر گرفته اند عبارت است از : عصیان ، نا فرمانی ، شورش و با توجه به این معنا هیچ گناهی بالاتر و بزرگتر از این معنا نیست که آنرا فسق نامیده اند بار معنایی بعضی از مفاهیم قرآن بسیار وسیع است و جزو همین لغات چیز دیگری نمیتواند باز گو کننده عمق مطلب باشد .

اگر انسان بتواند با درک درست و صحیح از استعداد های خدا دادی خویش و هم چنین توانمند یهای قوایی که باز آن هم هدیه ای از طرف خداوند است و هم چنین با توجه به تجهیزات مهمی که پیرامون او هست و او را احاطه کرده به این فرایند هدایت نگاه کند قطعا سر نوشت انسان یک سر نوشت بسیار رضایت بخش هم برای خویش و هم برای اطرافیان و در نهایت رضایت خداوند خواهد بود .

اگر این نوع نگاه به جهان در همه افراد جامعه شکل پیدا کند این موضوع در واقع میتواند یک جامعه توحیدی و در واقع (( امت واحد )) را تشکیل بدهد ، اگر خدا میخواست میتوانست این اما واحد را خود تشکیل بدهد اما ، باید دانست هرگز مفاهیمی چون وحدت ، امت واحد ، سعادت ، شقاوت ، مجازات و یا گمراهی درک نمی شد .

اگر روح و روان انسانی بتواند مانوس این حقیقت گردد که هدایت فقط از ناحیه خداوند سعادت دارد در واقع به تمام دغدغه های بشری خاتمه داده می شد و انسان با دیدی روشن و ضمیری آگاه و انتخابی صحیح از راه به هدایتی دست یافتنی می رسید و اما روی دیگر سکه اینکه اگر این مسیر طی نشود جهنم جایگاهی است که نصیب ظالمان خواهد شد فرقی هم در موجودیت آن موجود ظالم نمیکند که خواه انسان باشد و یا جن جایگاهی بیشتر از جهنم برایشان نمی توان متصور شد .