به نام خدا

رابطه صبر وتسلیم

آیه 126سوره الاعراف

وَمَا تَنقِمُ مِنَّا إِلاَّ أَنْ آمَنَّا بِآیَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءتْنَا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْراً وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِینَ (126)

کینه وانتقام تو از ما به جرم آنست که ما به آیات خدا چون برای هدایت ما آمد ایمان آوردیم ،بار خدایا به ما صبر وشکیبائی ده وما را مسلمان بمیران.

بر ما صبر بده و ما    را مسلمان بمیران

عرفا برای رسیدن به نور مطلق و وجود لایزال خداوند مراتبی را مد نظر دارند ، آنان مراتبی برای وصل ولقا ء پروردگار قائل هستند ، این مراتب  در نزد عرفا از نظر تعداد ، تاخر وتقدم ونوع ،گاها متفاوت است ، شاید یکی از این تقسیم بندی مراتب از معانی برخی از آیات قرآن برداشت شده باشد مثل همین آیه، در این آیه ابتدا صفت صبر خواسته شده وبعد به مسلم بودن(تسلیم ) توجه شده است واینچنین به نظر می رسد که اینها باید دارای مراتب طولی باشند .سوال این است آیا قائل شدن به مراتب طولی در صفات حسنه شیوه مناسبی است ؟ 

یک فرض مهم در همه هستی وجود دارد که دایره همیشه کاملترین بوده ، با کمی دقت در جهان هستی می توان به این مهم رسید که هر چیز به دایره نزدیک به بیضی نزدیکتر باشد دارای کمال بیشتری است ، اگر در صفات حسنه این مهم مد نظر قرار گیرد به این نتیجه مهم خواهیم رسید که همه صفات برای رسیدن به وجود بی مثال خداوند در کنار هم هستند وهیچ یک در صدر نیست همان طور که صبر یک نقطه از نقاط این دایره را ساخته ، تسلیم نقطه دیگری را به وجود آورده است و همه اینها با هم کمال را می سازند ، صبر ، تسلیم ، توکل ، رضا ....همه برای رسیدن به کمال لازم است وهیچ کدام بر دیگری برتر ی ندارد و نبود هر یک نقطه ای از دایره کمال را ناقص می کند ... در این آیه که بسیار زیبا است دو صفت مهم صبر وتسلیم در کنار یکدیگر بیان شده است ، صبر هدیه زیبای خداوند است که بر مسلمین عطا می شود وبر  مومنین و نماز گزاران و.... و هیچ کدام جدا از هم نیستند زنجیرهای به هم پیو سته ای هستند که دست در دست هم به سوی بی نهایت هستی در حال حرکتی عاشقانه اند .

یکی از معانی مسلم سِلم است (باکسره س) یعنی سلامت ،این آیه به این نکته مهم اشاره دارد که خداوندا بر ما بر این ظلم وشکنجه صبر عطا کند وما را با سلم وتسلیم بمیران .

نکته مهمی که باید به آن اشاره کرد این مهم است که خداوند برای توبه کردن شرط قرار داده ، یکی از این شرایط فرصتی است که انسان باید داشته باشد یعنی انسانها باید با اختیار توبه کنند و مسلمان باشند تا بتوانند این سلم قلبی خود را به دنیای دیگر انتقال دهند وگرنه هنگام مرگ که انسان به بسیاری واقعیات آگاه وحتی بصیر می شود برای توبه فرصت مناسبی نیست مثل فرعون که در آخرین لحظات ایمان آورد ولی ایمان او با درک ودیدن واقعیت بود .... ولی این گروه ، ساحران زمان حضرت موسی قبل از رسیدن هنگام مرگ بر عذاب فرعون صبر کردند واز خداوند خواستند تا سلم قلبی آنان را پس از مرگ همراه آنان کند.

نکته مهم دیگر در این آیه توجه به شجاعت انسان است ،شجاعت صفت بسیار مهم وارزنده ای است که با آن می توان به درجات عالیه رسید ، گاه می دانیم حق کدام است وباطل کدام اما عدم شجاعت وترس درونی مانع ابراز این حق می شود ، این ساحران می توانستند پس از درک حق ایمان خود را باز گو نکنند ولی دارا بودن صفت شجاعت آنان در این هنگام به کمک آنان آمد تا از هیچ چیز ، حتی بدترین نوع مرگ نهراسند وحق را باز گو کنند ، در شرایطی که همه چیز بر علیه آنان بود ولی خداوند هدیه زیبای شجاعت را به آنان بخشید تا در صبر عظمایشان با قلبی سلیم به ملاقات پروردگارشان نائل شوند .