بسم الله الرحمن الرحیم

وَیَقُولُونَ طَاعَةٌ فَإِذَا بَرَزُواْ مِنْ عِندِکَ بَیَّتَ طَآئِفَةٌ مِّنْهُمْ غَیْرَ الَّذِی تَقُولُ وَاللّهُ یَکْتُبُ مَا یُبَیِّتُونَ فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ وَتَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ وَکَفَى بِاللّهِ وَکِیلًا (81)

مى‏گویند فرمانبرداریم ولى چون از نزد تو بیرون مى‏روند جمعى از آنان شبانه جز آنچه تو مى‏گویى تدبیر مى‏کنند و خدا آنچه را که شبانه در سر مى‏پرورند مى‏نگارد پس از ایشان روى برتاب و بر خدا توکل کن و خدا بس کارساز است (81)        نساء 81

َبرَزُ  : بر آمد به سوی فضا ونمایان شد

طَاعَةٌ : بندگی – تسلیم – فرمانبرداری

بَیَّتَ : اراده آشکار کرد در شب

طَآئِفَةٌ : گروهی از مردم – فرقه -  پیروان

وکیل : کسی که کار را به او وگذارند و به او اعتماد کنند – جانشین

توکل : تکیه کرد بر او

 در این آیه دررابطه با انسانهایی صحبت می شود که تنها در ظاهر بر خدا توکل می نمایند و در اصطلاح به آنها منافقین می گویند ، منافقین کسانی هستند که در ظاهر به یک شکل هستند ولی باطنشان چیز دیگریست ، توکل نقطه مقابل نفاق است ، چرا که توکل اعتماد کردن است به معبود ونفاق ترسیدن از مردم .

لازمه رسیدن به توکل دوری از نفاق و دو چهرگی است ، باید اعتماد کنی تا بتوانی از این نفاق دور شوی ،‌ باید به جایگاهی برسی که حس کنی جانشین خدا هستی درروی زمین ، تا به این مقام نرسی نمی توانی به مقام وحدت برسی و تو ای انسان برای آغاز حرکتت در این مسیر باید با توسل به ائمه و توکل به خدا به مبارزه با نفاق بر آیی ، توکل اوج اعتماد است و نفاق نقطه تزلزل ولرزش .

ذکر کلمه  ( بَیَّتَ ) در این آیه بسیار تفکر بر انگیز است و این سوال را در ذهن به وجود می آورد که چرا این تدابیر در شب است ؟ شب و تاریکی چه رمز و رازی دارد که هم در نزد مومنین مقام دارد و هم در نزد منافقین محل فتنه است ؟

برای  گذشتن از ظلمات و رسیدن به نور باید توکل کرد ، آن هم تنها وتنها به معبود که هیچ چیز و هیچ کس لایق توکل کردن نیست .

نکته : توکل کردن فقط وفقط برای خدا آورده شده و حتی در مورد ائمه هم ما از کلمه توکل کردن استفاده نمی کنیم و توسل را به کار می بریم .

بسم الله الرحمن الرحیم

فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِکَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِی الأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَکَّلْ عَلَى اللّهِ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُتَوَکِّلِینَ (ای محمد به رحمت و بخشایش خداوند بر ایشان نرم شدی و اگر درشت خو و سخت دل بودی،از گرد تو پراکنده می شدند،پس از آنان در گذر و برای ایشان آمرزش بخواه و با آنان در امر مشورت کن و چون عزم کردی بر خدا توکل کن که خدا توکل کنندگان را دوست دارد، آل عمران/159)                                                                                  
إِن یَنصُرْکُمُ اللّهُ فَلاَ غَالِبَ لَکُمْ وَإِن یَخْذُلْکُمْ فَمَن ذَا الَّذِی یَنصُرُکُم مِّن بَعْدِهِ وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکِّلِ الْمُؤْمِنُونَ (اگر خدا شما را یاری کند هیچکس بر شما غالب نمیشود واگر دست از یاری شما بردارد چه کسی بعد از او شما را یاری می کند؟ مومنان باید که تنها بر خدا توکل کنند ، آل عمران/160)                                      
فـــَظـَّ : درشت خوی ، تند اخلاق                                                                            
غلیظ : ج غلاظ ، درشت ، کلفت ، ضخیم ، سفت و سخت                                                       
توکـّـل : از ماده (وکل) ،( در لغت به معنای واگذار کردن کار خویش به دیگری است) ، به دیگری اعتماد کردن ، کار خود را به خدا واگذاشتن و به امید خدا بودن ، « وکیل، به معنای حفیظ ، نگه ‌دارنده ، سرپرستی ، نماینده ، جسور ، پر دل و جرأت ، و اگر برای نام خداوند بیاید به معنای رازق و روزی رسان و کفایت کننده می‌باشد »                                                                     
براستی توکل چگونه حاصل می شود؟                                                                      
فراموش نکنیم که ما در باب توکل یک وظیفه ای داریم که اهم سایر وظایف ماست که همان اطاعت است و همین درجه تسلیم و اطاعت ماست که مرتبه توکل ما را تعیین میکند ما باید کارها را به منظوراطاعت و فرمانبرداری ازاوامرالهی انجام دهیم بعضی به جای اینکه اطاعت کنند، توکل می کنند -  ببینیم فرمان خداوند چه بوده است، اطاعت کنیم و خود را آماده اجرای دستور او کنیم و آن وقت اعتماد داشته باشیم که او ما را به خودمان وا نمی گذارد و خودش بهترین حامی و محافظ ماست . چقدر این اندیشه و نگاه دلنشین است و قرار گرفتن دراین مسیرکه ثمره آن جلب دوستی ومحبت هر چه بیشترحق تعالی است دلنشین تر...                                                                      
در پست عناوین توکل به نکته قشنگی اشاره شده : تاثیرات 1- بیرونی و 2- درونی  توکل( که البته اجتناب ناپذیر است وکاملاً دررفتار وسکنات شخص متوکل هویداست ...)                                             
الحق که محمّد مصطفی (صلوات الله) خـُلق نیک و ادب دین را به خلق نیک آموخت ( با کسانی که با او در صحنه ها همراه میشدند با توجه به روحیات و حالات و بقدرعقلشان با آنها برخورد میکرد و روح ایمان و فضائل و توکلش تاثیرات شگرفی بر روی یاران و اطرافیان و حتی مخالفانش میگذاشت )                     
شجاعت و شهامت (یونس 71) صبر و شکیبایی در برابر مشکلات (ابراهیم 12)، آرامش (آل عمران 172 و 173)، استقامت و پایداری و روحیه قوی(تقویت روحیه مومنان) (آل عمران121و 122)، امدادهای غیبی الهی (آل عمران آیه 160)، وجلب محبت خداوند (توبه آیه 59) و در نهایت پیروزی (آل عمران آیه 160 و122 و 123) چون درهنگام نبرد به جهت توکلی که دارند از امدادهای غیبی برخوردار می شوند و خداوند آنان را با امدادهای غیبی یاری می کند (چقدر آیه 104 نساء زیباست که میفرماید : در جنگ با دشمن سستی نکنید اگر شما درد و رنج میکشید آنها هم درد میکشند مانند شما ، اما شما امید به خدا دارید که آنها ندارند و خداوند دانای سنجیده کار است) . و اما فراموش نکنیم جهاد ما با نفس سخت تر و حساس تر است چون همیشگی است و سلاحش ( وسوسه و شهوت ) نهانی است ، انشاالله با توکل که خود به نوعی ، بازدارنده شخص از هوس هاست برمیخیزیم و نقاب از چهره شهوات بر میکشیم و روح را با حقیقت توکل و ایمان جلا میدهیم و زیبا و الهی میکنیم .

 توکل بسیاری از صفات زشت مانند حرص، حسد، دنیا‌پرستی، بخل و تنگ‌نظری را از انسان دور می‌سازد چرا که وقتی تکیه‌گاه انسان خداوند قادر باشد، دیگر جایی برای اوصاف رذیله باقی نمی ماند و زیباترین خصوصیات اخلاقی و فضائل در وجودش ریشه میدواند : فداکاری و گذشت ، احسان ، قناعت ، رضایت و ...

توکل بر خدا هوش و قدرت تفکر را می‌افزاید و روشن بینی‌ خاصی به انسان می‌دهد زیرا علاوه بر برکات معنوی ، این فضیلت سبب می‌شود انسان در مشکلات دستپاچه و وحشت زده نشود و قدرت تصمیم ‌گیری اش را حفظ کند و نزدیک‌ترین راه درمان و حل مشکل را بیابد.

 متوکل : افق فکرش آنچنان بلند است که از تکیه کردن بر مخلوقات ضعیف و ناتوان هر قدر هم به ظاهرعظمت داشته باشند ، ابا دارد و روحش بزرگ و سطح فکرش بلند، و تکیه ‌گاهش تنها خدا است .

بسم اللّه الرّحمن الرّحیم

آیات 122 و 173 آل عمران

إِذْ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنکُمْ أَن تَفْشَلاَ وَاللّهُ وَلِیُّهُمَا وَعَلَى اللّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ «122» 

الَّذِینَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُواْ لَکُمْ فَاخْشَوْهُمْ فَزَادَهُمْ إِیمَاناً وَقَالُواْ حَسْبُنَا اللّهُ وَنِعْمَ الْوَکِیلُ «173»  

و نیز به یاد آور] زمانى را که دو طایفه از شما تصمیم گرفتند سستى نشان دهند [و از وسط راه بازگردند]؛ و خداوند پشتیبان آنها بود [و به آنها کمک کرد که از این فکر بازگردند]؛ و افراد باایمان‏، باید تنها بر خدا توکّل کنند!  «122» 

اینها کسانى بودند که [بعضى از] مردم‏، به آنان گفتند: (مردم [= لشکر دشمن ] براى [حمله به‏] شما اجتماع کرده‏اند؛ از آنها بترسید!) اما این سخن‏، بر ایمانشان افزود؛ و گفتند: (خدا ما را کافى است‏؛ و او بهترین حامى ماست‏.)  «173» 

واژگان :

هّم ، همّت : آنچه مرد آهنگ آن کند یا فکرش برای انجام آن دور زند ، مرد دارای همتی است که امور والا را طلب می کند همواره

فشل  :  سست شد و در هنگام سختی یا جنگ ترسید ، نزاع مکنید که دولت شما از دست میرود

وکل  : شخص نا توان که کار خود را به دیگری واگذار کند و به او متکی شود ، نرسو ، فلانی را رها کرد ، کار را به او واگذار کرد او را به خود واگذاشت

خشی : هراسان ، ترسان ، از او به سبب بزرگداشت وی ترسید ( مانند ترس علما از خدا ) ، گیاه خشک