بسم الله الرحمن الرحیم
از تاخیر در نوشتارم عذر خواهی میکنم و امید قبولی از درگاه خداوند را دارم .
دلمون میخواد خیلی ساده و صمیمی اقراری داشته باشیم ؛ روان و سیال مثل خود آب ؛با توجه به اینکه آب عامل بزرگی برای حیات بشری است اما تعریف از آن بسیار سخت و تشریح آن غیر ممکن .
آنچه که خصوصیات نیکوی آب را بیان می کند و در تعریف می گنجد به نظر می رسد که تعریف آب نباشد چون ما صفاتی از آب را بر می شماریم و در عالم تشبیه شاید اشکال نداشته باشد که برای تقریب ذهن گفته شود مانند تعریف برای خداست که باید صفاتی از خداوند را برای شناخت بیان کرد مانند صفات ثبوتیه و سلبیه پس این تعریف خود خداوند نیست .
لذا بر آنیم که صفتهای آب را بر شماریم تا شاید این مایه حیات بخش برای بشریت را تعریفی کرده باشیم .
آب مایه ای را که هم می تواند موجب زندگی و حیات باشد و هم می تواند موجب مرگ و فنا و نیستی گردد را باید از زبان قرآن که استحکام کلامی بسیار دارد ؛ زیرا که زبان وحی است مورد برسی قرار داد .
البته از کلام معصوم نیز شنیدنی است اما نه بر اساس اینکه مجال تحقیق نیست زیرا که هیچگاه برای تحقیق دیرنیست بلکه صرفا به استناد به کلام وحی و بضاعت اندک ما میخواهیم بسنجیم و این مزیت ها را به تفکیک بر شماریم .
البته آب را میتوان از منظر علمی نیز بررسی کرد اما حیف و افسوس که این بضاعت در ما نیست که آنرا علمی بررسی کنیم لذا بر همین اندازه قناعت می کنیم و دانسته های علمی در این مرد نیز جای خالی خور را دارد و امیدواریم که بتوانیم این فضای خالی را هم پر کنیم .
البته با در نظر گرفتم آیات بعضی از مفاهیم علمی بیان می گردد اما نه بطور عمیق و علمی بلکه به صورت اشاره برای تفکر بیشتر .
در خواستم از دوستان تفکر بر هر یک از آیات به طور مجزا بوده و هر یک از نشانه ها را برای بحث های بعدی انتخاب نمایند .
مجموع آیاتی که در آن واژه آب بکار رفته است تقریبا به 60 آیه می رسد که فراوانی آیات و گستردگی آن در کل قرآن دلالت بر اهمیت و موجودیت آب در طبیعت است .
ما از دریچه دیگری به آیات میخواهیم بنگریم و از روی ترجمه های تحت الفظی که دوستان زحمت آنرا کشیده اند بیان کنیم ظاهرا وقتی به ترجمه آیات توجه کنیم به نظر می رسد که پیرامون چند نکته مهم بیشتر نمی تواند محوریت پیدا کند در صورتی که از هر آیه یه عنوان و یک سر فصل قابل بحث می توان پیدا کرد .
تو ضیح هر یک از این سر فصل ها مجال خود را می طلبد و لازم هست بعضی از این عناوین بیان گردد و بیان سر فصلهای دیگر نیز به عهده عزیزان خواهد بود تا حلاوت قرائت و تحقیق نصیب همگان گردد .
عناوین مهم بر داشت شده از آیات
1- اثبات علم و قدرت و حکمت خداوند که از خصوصیت انتقال آب میتوان به آن رسید
2-اثبات وحدانیت خدا و شریک قائل نشدن و داشتن کسی در بالای سر و توجه به جو زمین
3- آفرینش آسمانها و عدد هفت و نظم و ترتیب در این آسمان
4- سختی دل انسان نسبت به سنگهای سخت و توجه به بیرون آمدن آب از این سنگهای سخت اما نرم نشدن دل انسان
5- طهارت از نجاسات ظاهری و خباثت باطنی توسط اب مانند شتشو و وضو و غسل
6-آب مایه بی رنگی که از آن میوه های الوان مانند انگور و انار و.... می روید
7-حرمت داشتن اب در قیامت و اختصاص دادن آن برای مومنین
8- ارسال باد قبل از باران و رساندن آب به سرزمین های خشک برای رویش و حرکت و گردش آب در طبیعت که بسیار اهمیت دارد
9-هنگامی که در خواب هستیم او آب را نازل میکند و این خواب به منزله غفلت هست و باید توجه داشت
10-تشبیه زندگی انسان به آب که از آسمان به زمین فرود آمد
11- آفرینش هستی در 6 روز یا 6 دوره و آفرینش عرش که نشان از قدرت اوست و این قدرت بر (( آب )) نهاده شده
12-پناه بردن به طبیعت از آب داستان پس حضرت نوح
13- حرکت و نیرویی که در اب موجود هست با توجه به (( دره و سیل ))
14- ماندگاری (( آب و فلز خالص )) و یا ماندگاری هر چه خالص هست و ساده در جهان هستی و آفرینش
15- بد بودیی آب و گندیدن آن و نداشتن توان تحمل و توجه به این معنا که ماندگاری در خویش گندیدن را ارمغان خواهد داشت
16- خلقت انسان از آبی جهنده که مبحث بسیار پیچیده علمی را در بر دارد
17- زدودن چرک شیطانی از وجود انسان بطریق آب
18-توجه انسان به موجودیت انسان که از خاک و خون بسته و اب جهنده و استخوان و طفل می باشد و اهمیت توجه به نوع خلقت انسان
19- معین بودن آب در هر نقطه که خدا بخواهد و ندانستن آن توسط ما و ابراز بلا بودن
20 توجه به پدیده سراب از آب و رفتن انسان به سوی این سراب
21- توجه به خلقت حیوانات از آب که بعضی روی شکم میخزند و بعضی دو پا راه می روند و بعضی روی چهار پا (( خزندگان و انسان و حیوان ))) و توانایی خلقت خداوندی
22- رحمت بودن آب و پاکی آن
23- قرار دادن آب شور و شیرین در یک دریا کنار هم به طوری که مخلوط نگردند
24- نزول آب و بی قدرتی ما در مقابل آن (( قدرت آب ))
25- نوع پرسشگری از آب که این احیا گری در آب از کجاست ؟
26- فرو رفتن و بر آمدن آب در زمین و پرسش اینکه ( اگر بر نیاید چه می شود ؟)
27- تقسیم کردن این آب در چرخه هستی و حیات بشری ((( عدالت ))))
اینها عناوینی بود که به نظر می رسید البته همانطور که عرض کردم از تک تک آیات هنوانهای مختلفی بدست میاید که به عهده دوستان گذشته میشود .
با فرا رسیدن بهار قرآن امیدوارم این بهار تحقیق همیشه سبز نزد ما به یادگار بماند انشالله
و با آرزوی قبولی طاعات و عبادات
آیه انتخابی با توجه به اهمیت آن :
* سوره واقعه...آیه هشتم*
(أفرأیتم الماء الذی تشربون؟)
"آیا به آبی که مینوشید اندیشیدهاید؟ "
این آیات به یکی از دلایل معاد اشاره میکند
که بیانگر قدرت خداوند بر همه چیز و بر احیای مردگان است.
نخست میفرماید: آیا به آبی که مینوشید اندیشیدهاید؟ (أفرأیتم الماء الذی تشربون).
آیا شما آنرا از ابر نازل میکنید؟ یا ما نازل میکنیم؟ (ء أنتم انزلتموه من المزن ام نحن المنزلون).
این آیات وجدان انسانها را در برابر یک سلسله سؤالها قرار میدهد و از آنها اقرار میگیرد
و در واقع میگوید: آیا درباره این آبی که مایه حیات شما است و پیوسته آنرا مینوشید هرگز فکر کردهاید؟
چه کسی به آفتاب فرمان میدهد بر صفحه اقیانوسها بتابد؟و از میان آبهای شور و تلخ تنها ذرات آب خالص و شیرین و پاک از هر گونه آلودگی را جدا ساخته، و به صورت بخار به آسمان بفرستد؟ چه کسی به این بخارات دستور میدهد دست به دست هم دهند و فشرده شوند، و قطعات ابرهای بارانزا را تشکیل دهند؟
چه کسی دستور حرکت به بادها و جابجا کردن قطعات ابرها و فرستادن آنها را بر فراز زمینهای خشک و مرده میدهد؟
چه کسی به طبقات بالای هوا این خاصیت را بخشیده که به هنگام سرد شدن توانائی جذب بخار را از دست دهد،
و در نتیجه بخارات موجود به صورت قطرات باران، نرم و ملایم، آهسته و پی در پی، بر زمینها فرود آیند؟
اگر یکسال خورشید اعتصاب کند، بادها از حرکت بایستند، قطعات بالای جو بخارات را مصرانه در خود نگهدارند، و آسمان بر زمین بخیل گردد، آنچنان که زرع و نخیل لب تر نکنند، همه شما از تشنگی هلاک میشوید، و حیوانات و باغها و زراعتهای شما میخشکد.
کسی که این قدرت را دارد که با وسایلی اینچنین ساده آنچنان برکاتی برای شما فراهم سازد، آیا قادر بر احیای مردگان نیست؟ این خود یکنوع احیای مردگان است احیای زمینهای مرده که، هم نشانه توحید و عظمت خدا است و هم دلیل بر رستاخیز و معاد.
و اگر میبینیم در آیه فوق فقط روی آب نوشیدنی تکیه شده و از تاثیر آن در مورد حیات حیوانات و گیاهان سخنی به میان نیامده به خاطر اهمیت فوقالعاده آب برای حیات خود انسان است، جالب اینکه اهمیت آب و نقش آن در زندگی بشر نه تنها با گذشت زمان و پیشرفت صنایع و علم و دانش انسان کم نمیشود، بلکه بر عکس، انسان صنعتی نیاز بیشتری به آب دارد، لذا بسیاری از مؤسسات عظیم صنعتی فقط در کنار رودخانههای عظیم قدرت فعالیت دارند.
در آیه بعد میافزاید:
اگر بخواهیم این آب گوارا و شیرین را به صورت تلخ و شور قرار میدهیم (لو نشاء جعلناه اجاجا).
پس چرا شکر این نعمت بزرگ را بجا نمیآورید؟ (فلو لا تشکرون).
آری اگر خدا میخواست به املاح محلول در آب نیز اجازه میداد که همراه ذرات آب تبخیر شوند، و دوش به دوش آنها به آسمان صعود کنند، و ابرهائی شور و تلخ تشکیل داده، قطرههای بارانی درست همانند آب دریا شور و تلخ فرو ریزند!
اما او به قدرت کاملهاش این اجازه را به املاح نداد، نه تنها املاح در آب، بلکه میکربهای موذی و مضر و مزاحم نیز اجازه ندارند همراه بخارات آب به آسمان صعود کنند، و دانههای باران را آلوده سازند به همین دلیل قطرات باران هرگاه هوا آلوده نباشد خالصترین، پاکترین، و گواراترین آبها است.
اجاج از ماده اج (بر وزن حج) در اصل از اجیج آتش یعنی برافروختگی و سوزندگی آن گرفته شده است، و به آبهائی که به خاطر شوری یا تلخی و حرارت دهان را میسوزاند اجاج میگویند.
این سخن را با حدیثی از پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) پایان میدهیم
در این حدیث میخوانیم:
ان النبی کان اذا شرب الماء قال الحمد لله الذی سقانا عذبا فراتا برحمته و لم یجعله ملحا اجاجا بذنوبنا!
هنگامی که حضرت آب مینوشید میفرمود: حمد برای خداوندی که به رحمتش ما را از آب شیرین و گوارا سیراب کرد، و آنرا به خاطر گناهانمان شور و تلخ قرار نداد!
از تفسیر نمونه...
التماس دعا
به نام خدا
صفات زیبای آب منطبق است بر صفات انسان کامل .بر همین اصل آب رو به کمال می پیماید وره به کمال می گذارد .برای کامل شدن باید چون آب روان بود و جاری به رفتن ورسیدن اندیشید وبه زنده کردن ورشد دادن ودر آخر به درجه ایی رسید که مایه آرامش دیگران شد در بهشت خداوند .
1- انسان کامل باید چون آب رشد دهنده باشد.
الَّذِی جَعَلَ لَکُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاء بِنَاء وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَّکُمْ فَلاَ تَجْعَلُواْ لِلّهِ أَندَاداً وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ
جزء 1 سوره البقرة آیه 22
آن کس که زمین را بستر شما، و آسمان [= جو زمین] را همچون سقفى بالاى سر شما قرار داد؛ و از آسمان آبى فرو فرستاد؛ و به وسیله آن، میوهها را پرورش داد؛ تا روزى شما باشد. بنابر این، براى خدا همتایانى قرار ندهید، در حالى که مىدانید [هیچ یک از آنها، نه شما را آفریدهاند، و نه شما را روزى مىدهند].
2-برای کمال باید صبور بود .هنگامی که خداوند از صبر وپافشاری در کارها مثال می زد بر پافشاری آب بر دل کوهها نام می برد .صبور چون کمال خلقت محمد مصطفی (ص) در انجام رسالت خود برای امت.
آب از دل سنگها بیرون می آید ...
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُکُم مِّن بَعْدِ ذَلِکَ فَهِیَ کَالْحِجَارَةِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَةً وَإِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الأَنْهَارُ وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْمَاء وَإِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللّهِ وَمَا اللّهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
جزء 1 سوره البقرة آیه 74
سپس دلهاى شما بعد از این واقعه سخت شد؛ همچون سنگ، یا سختتر! چرا که پارهاى از سنگها مىشکافد، و از آن نهرها جارى مىشود؛ و پارهاى از آنها شکاف برمىدارد ، و آب از آن تراوش مىکند؛ و پارهاى از خوف خدا [از فراز کوه] به زیر مىافتد؛ [اما دلهاى شما، نه از خوف خدا مىتپد، و نه سرچشمه علم و دانش و عواطف انسانى است!] و خداوند از اعمال شما غافل نیست.
3- انسان کامل در طول هستی خود همه تلاش خود را به کار می برد تا دیگران را زنده کند .چون آب که هر جا رود زندگی می بخشد .بسی دلهای مرده که در بیابان خشک رو به نیستی می نهند وبا وجود انسانهای رو به کمال زنده می شوند نفس انسان خدایی زندگی است چون دم عیسی بر مردگان .
جزء 2 سوره البقرة آیه 164 | |
در آفرینش آسمانها و زمین، و آمد و شد شب و روز، و کشتیهایى که در دریا به سود مردم در حرکتند، و آبى که خداوند از آسمان نازل کرده، و با آن، زمین را پس از مرگ، زنده نموده، و انواع جنبندگان را در آن گسترده، و [همچنین] در تغییر مسیر بادها و ابرهایى که میان زمین و آسمان مسخرند، نشانههایى است [از ذات پاک خدا و یگانگى او] براى مردمى که عقل دارند و مىاندیشند! | |
إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَاخْتِلاَفِ اللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْکِ الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِمَا یَنفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنزَلَ اللّهُ مِنَ السَّمَاء مِن مَّاء فَأَحْیَا بِهِ الأرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِن کُلِّ دَآبَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخِّرِ بَیْنَ السَّمَاء وَالأَرْضِ لآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَعْقِلُونَ
|
4-انسان آن هنگام که ره به کمال پیمود بعد از تطهیر وجود خویش بر تطهیر دیگران سعی می کند .یکی از صفات زیبای انسان کامل طهارت است که هم خویشتن را شامل می شود هم دیگران را چون آب که صفت طهارت آن غالب است بر همه صفت های نیکش هر نجسی با وجود آب پاک می شود چون وجود پاک 14 معصوم که آب وجودشان تطهیر قلوب آدمیانند تا انتهای خلقت.
جزء 9 سوره الانفال آیه 11 | |
و [یاد آورید] هنگامى را که خواب سبکى که مایه آرامش از سوى خدا بود، شما را فراگرفت؛ و آبى از آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن پاک کند؛ و پلیدى شیطان را از شما دور سازد؛ و دلهایتان را محکم، و گامها را با آن استوار دارد! | |
إِذْ یُغَشِّیکُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِّنْهُ وَیُنَزِّلُ عَلَیْکُم مِّن السَّمَاء مَاء لِّیُطَهِّرَکُم بِهِ وَیُذْهِبَ عَنکُمْ رِجْزَ الشَّیْطَانِ وَلِیَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِکُمْ وَیُثَبِّتَ بِهِ الأَقْدَامَ |
5- آب زنده می کند ومی میراند ودر این وادی سر بر فرمان خدا دارد گاه قوم نوح غرق می کند وگاه زمین مرده را زنده می گرداند چون علی (ع) که گاه شمشیر بر همه بدیها می کشد وگاه غذا بر دهان ایتام می دهد .این است جاذبه ودافعه انسان کامل که جز فرمان او هیچ نمی کند .
جزء 12 سوره هود آیه 43 | |
گفت: (بزودى به کوهى پناه میبرم تا مرا از آب حفظ کند!) [نوح] گفت: (امروز هیچ نگهدارى در برابر فرمان خدا نیسست؛ مگر آن کس را که او رحم کند!) در این هنگام، موج در میان آن دو حایل شد؛ و او در زمره غرقشدگان قرار گرفت! | |
قَالَ سَآوِی إِلَى جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاء قَالَ لاَ عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللّهِ إِلاَّ مَن رَّحِمَ وَحَالَ بَیْنَهُمَا الْمَوْجُ فَکَانَ مِنَ الْمُغْرَقِینَ
|
6- آب هنگامی که روان است ره به سوی زنده کردن می پیماید در این گذر هر کس به فراخور نیاز وظرف وجودی خویش می گیرد همان گونه که رحمت وعلم انسان کامل چون انوار خداوند به همه می رسد ولی هر کس به فراخور ظرف وجودی خویش می گیرد ودر این باب یکی سلمان ومالک اشتر می شود یکی ابن المجم
آب وفیض آب یکی است ولی گیرنده این فیوضات متفاوت است
جزء 13 سوره الرعد آیه 17 | |
خداوند از آسمان آبى فرستاد؛ و از هر درّه و رودخانهاى به اندازه آنها سیلابى جارى شد؛ سپس سیل بر روى خود کفى حمل کرد؛ و از آنچه [در کورهها،] براى به دست آوردن زینت آلات یا وسایل زندگى، آتش روى آن روشن مىکنند نیز کفهایى مانند آن به وجود مىآید -خداوند، حق و باطل را چنین مثل مىزند!- امّا کفها به بیرون پرتاب مىشوند، ولى آنچه به مردم سود مىرساند [= آب یا فلز خالص ] در زمین مىماند؛ خداوند اینچنین مثال مىزند! | |
أَنزَلَ مِنَ السَّمَاء مَاء فَسَالَتْ أَوْدِیَةٌ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّیْلُ زَبَدًا رَّابِیًا وَمِمَّا یُوقِدُونَ عَلَیْهِ فِی النَّارِ ابْتِغَاء حِلْیَةٍ أَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِّثْلُهُ کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللّهُ الْحَقَّ وَالْبَاطِلَ فَأَمَّا الزَّبَدُ فَیَذْهَبُ جُفَاء وَأَمَّا مَا یَنفَعُ النَّاسَ فَیَمْکُثُ فِی الأَرْضِ کَذَلِکَ یَضْرِبُ اللّهُ الأَمْثَالَ |
7- از آنجا که دین اسلام دین تعادل در تمام شئونات است انسان در رسیدن به کمال نا گزیر به رعایت این حد است چون آب که اعتدال را در وجود خویش به امانت دارد .
جزء 18 سوره المومنون آیه 18 | |
و از آسمان، آبى به اندازه معیّن نازل کردیم؛ و آن را در زمین [در جایگاه مخصوصى] ساکن نمودیم؛ و ما بر از بین بردن آن کاملاً قادریم! | |
وَأَنزَلْنَا مِنَ السَّمَاء مَاء بِقَدَرٍ فَأَسْکَنَّاهُ فِی الْأَرْضِ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ |
خداوند بارها در آیات خود هنگامی که از صفات بهشت نام می برد وجود نهرها در بهشت را یکی از صفات بهشت می داند . چرا نهر زینت بهشت است ؟وچرا هنگامی که خداوند مومنان را به بهشت خویش بشارت می دهد از نهرهای نام می برد که در ان روان است
زء 13 سوره الرعد آیه 35 ( آب: 1 ) | |
توصیف بهشتى که به پرهیزگاران وعده داده شده، [این است که] نهرهاى آب از زیر درختانش جارى است، میوه آن همیشگى، و سایهاش دائمى است؛ این سرانجام کسانى است که پرهیزگارى پیشه کردند؛ و سرانجام کافران، آتش است! | |
مَّثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ أُکُلُهَا دَآئِمٌ وِظِلُّهَا تِلْکَ عُقْبَى الَّذِینَ اتَّقَواْ وَّعُقْبَى الْکَافِرِینَ النَّارُ
|
نهر = آب
در بهشت مایه آرامش است
صدای آب
صورت ظاهری آب خود آرامش زا است
انسان برای اینکه ره در جاده کمال نهد باید چون آب صورت وسیرتش مایه آرامش دیگران باشد باید چون آب باعث تعالی موجودات باشد وزنده کند شاید عنوان شود زنده کردن تنها در ید قدرت خداوند است اما خود خدا در بارها انسان را به زنده کردن سفارش نموده آنجا که می فرماید اگر یکی را زنده کنید گویا همه انسانها را زنده کردید .
انسان کامل در دادن فیوضات خود به موجود پیش رو نگاه نمی کند ،روان می رود واز وجودش همه سود می برند .گاه برای رسیدن به کمال به قوه قهریه متوسل می شود ونقش نابود کننده می گیرد .
اگر با دقت در آیات مربوط به آب توجه کنیم می بینیم می توان با دانش صفات زیبای آب به شناخت انسان کامل رسید از اینجاست که 14 معصوم به آب تشبیه شدند واما م عصر ما هم آب امتند که وجودشان باعث زندگی ورشد همه ماست.
سلام بر اهل هدایت
اگر خدا میخواست همه هدایت می شدند
ادامه عناوین هدایت
عناوین هدایت
[عناوین آرشیوشده]
بازدید دیروز: 26
کل بازدید :263684
بررسی آیات صبر در قرآن
بررسی آیات علم در قرآن
بررسی آیات عدل در قرآن
بررسی آیات اخلاص در قرآن
بررسی آیات قسم در قرآن
برسی آیات توکل در قرآن
بررسی آیات حق در قرآن
بررسی آیات هدایت در قرآن
متن قرآن
متن کامل قرآن
مرکز جهانی اطلاع رسانی آل بیت
دانشنامه موضوعی قران
نمایش کامل قرآن با امکانات جستجو
دسترسی به قرآن
تفسیر المیزان
تفسیر نمونه
قرآن با دو ترجمه
قرآن-حافظ- مولوی-سعدی- شاهنمامه