سپاس وستایش  خداوندی را که سبزه  دل ما را با آب حکمت سیراب ساخت وبرای رستن ورسیدن، صبر را شمع راهمان قرار داد وعطر علم را عادلانه نصیبمان ساخت تا ما هنرمند دیار اخلاص گردیم .

مفاهیم بر گرفته از آیات عدل

1-    عدل وشفاعت (‌عدل وسیله نجات در قیامت )

   بقره  48 – 123 – انعام 70

2-    عدل و سرمایه گذاری

  بقره 282

3-    عدل ورعایت امانت مردم

  نساء    58

4-    عدل ورعایت حقوق یتیمان و تعدد زوجین ( عدل و زن )

   نساء 129  - نساء 3- طلاق 2

  5-عدل وشهادت وگواهی

نساء 135- حجرات 9

6- عدل وکینه

مائده 8

7- حج وعدل

مائده 95

8-عدل و وراثت

 مائده 106

عدل و نظام خلقت-9

انعام 1-الانفطار7-

10-عدل د نیا طلبی

انعام 70

11-عدل ونبوت ( اصول دین )

انعام 115

12-عدل و امورات حیاتی و زندگی اجتماعی

انعام 152

13- عدل وگناه

اعراف  159

14- عدل و سنگینی اعمال

الاعراف 181

15- عدل و اوامر ونواهی طبیعی ( برای توجه انسان )

نحل 95

16- عدل ونشانه های طبیعی(زلزله ، سیل ...)

نمل  60

17-عدل و استقامت در برابر سایر ادیان

شوری 15

18- عدل و رفتارهای صحیح و نزاع خانوادگی

طلاق 2

19- عدل وقضاوت

نساء 58

20 – عدل و عدالت در نزد حاکمان دنیا

58 نساء

21- مقام عادلان

نشانه اهل ایمان ( 8 مائده- نساء135) گشایش در کار2طلاق-دوستی خداوند 9حجرات ...

22- عدل و اعتدال

7 الانفطار

23- عدل وقسط ( ارتباط قسط وعدل – تفاوت قسط وعدل )

 بقره 282- نساء 135 –مائده8- انعام 152- حجرات 9

آیات قسط در قرآن

بقره 282- آل عمران 18-21-نساء 2-127- 135-مائده 8- 42- انعام 152-الاعراف 39-یونس 4-46- 54-هود 85-الانبیاء 47-حجرات 9- الرحمن 9-حدید 25- ممتحنه 8

عناوین : عدل در وصیت –عدل درباره یتیمان – امر به عدالت – عادلان شاهد هستند – نزدیک بودن عدل به تقوی نسبت به هر عمل دیگری – عدل = اعتدال=میزان  – خداوند دوستدار عادلان است – سخن باید از روی عدالت باشد –دعوت به عدل همراه دعوت به سجده و اخلاص – عمل صالح نشانه عدل –امر عدالت به پیامبران –عدالت برای بدکاران در قیامت – عدل خدا ( عدم ظلم )-عدل ونظم – کتاب و میزان وسیله اجرای عدالت ( اهمیت عدل )- عدالت با دوستان ودشمنان

24- عدل نشانه کمال

انعام 115

25- عدل نشانه نظم

106 مائده- 95 مائده- 152 انعام

 آیات 48 و 123 سوره بقره

وَاتَّقُواْ یَوْماً لاَّ تَجْزِی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَیْئاً وَلاَ یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ هُمْ یُنصَرُونَ (48)‏

  و از آن روز بترسید که کسى مجازات دیگرى را نمى‏پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته مى‏شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یارى مى‏شوند.  «48»  

وَاتَّقُواْ یَوْماً لاَّ تَجْزِی نَفْسٌ عَن نَّفْسٍ شَیْئاً وَلاَ یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَلاَ تَنفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَلاَ هُمْ یُنصَرُونَ (123)

از روزى بترسید که هیچ کس از دیگرى دفاع نمى‏کند؛ و هیچ‏گونه عوضى از او قبول نمى‏شود؛ و شفاعت‏، او را سود نمى‏دهد؛ و [از هیچ سوئى‏] یارى نمى‏شوند!  «123» 

واژگان آیات 48 و 123 سوره بقره

عدل : عدالت ، عادل ( صفت مشترک برای مفرد و جمع مذکر و مونث ) ، داد ، ضد ظلم و جور ، نظیر و برابر ،

جزی : پاداش داد ، ادا کرد ، مفایت کرد

تقی : متقی ، پرهیزگار ، ترس از خدا و اطاعت امر او ، تقوی

شفع : جفت ساخت ، همراه کرد ، شفاعت کرد

اخذ : گرفتن ، شروع کردن (( اخذ نفسه = تعهد کرد   و  اخذ عنه = از او نقل کرد ))

یهودیان چون فکر میکردند اجدادشان از پیامبران بودند پس شفاعت آنان را خواهند کرد و با رشوه و پارتی می توانند جرائم خود را محو نمایند، مانند  عمل در این دنیا لذا خداوند هشدار می دهد که قضاوت بر مبنای عمل است  پس بر داشت از شفاعت در نفس خودش بد نیست هر چند در اینجا به ظاهر بنظر میرسد که موجب شفاعت از گناه می شود .

سئوال اول : ایا در اجرای عدالت خداوندی شفاعت پیامبران خلاف عدالت نیست ؟

سئوال دوم : اگر از ناحیه دوست و یا کسی مورد راهنمایی قرار بگیریم آیا این نوعی شفاعت نیست ؟

پاسخ به این سئوالات را در بررسی شفاعت در دنیا و آخرت می جوییم تا کار بردهای عملی شفاعت و مقایسه آن را با عدل را بدانیم .

باید در مورد شفاعت گفت :

1- گناهان با نا امیدی انجام می گیرد ولی شفاعت روزنه امید است

2- شفاعت در آخرین مرحله قیامت است

3- شفاعت فقط به اذن خداوند انجام می پذیرد نه حتی امامان

4- شفاعت یا بر اساس تکوین است و یا اراده خداوندی لذا در دنیا اسباب  دنیوی دارد مانند توبه ، استغفار ملائک و یا مومنین صورت می گیرد و در آخرت هست که توسط پیامبران انجام میگیرد (( لذا در این دنیا باید دنبال شفیع خود گشت و پیدا کرد چون طبق این گفته مومنین هم میتوانند شفیع همدیگر باشند و این از عدالت خداوند است ))

5- شفاعت سبب جسارت بر گناه نمی شود و نوعی مدیونی به همراه دارد که باید شخص قدر شناس باشد

باید یاد آور شویم که بر داشت ادیان مختلف از شفاعت بنا به اعتقاداتشان متفاوت است مانند بر داشت یهودیان از دین خویش که انتظار شفاعت از پیامبران خویش دارند حتی در این دنیا .

در شفاعت اگر جانب عدل را در نظر بگیریم باید بگوییم دور از ذهن است ، که حق پیامبران قبلی نیز در مقابل ستمی که افراد به جامعه و خود روا می دارند مورد عدل و شفاعت آن پیامبر قرار بگیرد ، زیرا اگر چنین باشد باید اصرار حضرت نوح در مورد فرزندش به نتیجه می رسید ، لذا بر این مبناست که خداوند عدالت را بر پایه عمل هر شخصی قرار داده است .

در واقع دفتر عمل خودمان را خداوند از زمان خلقت هر کسی به دست خودش داده تا اولین شفیع برای قیامت خود شخص باشد این است که هیچکس نمی تواند به وجدان بیدار خویش دروغ بگوید و یا با او مماشات کند طبق ایه قرآن چون خود شخص در مرحله اول شفیع خودش می باشد شفاعت پیامبران را خداوند نپذیرفته و مبنای قضاوت در قیامت را عمل خود آن شخص قرار داده است ، و از طرفی درمقابل خداوند رحمان هیچکس با توجه به شناختی که در آخرت پیدا می کند نسبت به خداوند مهربان حاضر نیست که شفاعت خودش را بکند چون می داند که چیزی از اعمالش از خودش و خداوند پوشیده نیست لذا فقط میماند که خداوند خود این قضاوت را انجام دهد

الهی عاملنا به فضلک ولا تعاملنا به عدلک

لذا باید چشم به فضل خداوند بر انسان داشت که قضاوت عادلانه ازآن اوست که ذره ای از اعمال ما را چشم پوشی نمیکند و این امر در مورد ما بسیار سخت خواهد بود پس نباید این زمانه پر دغدغه را  به غفلت و به راحتی از دست داد بلکه باید این صندوقچه اعمال را پر کزد از عمل خیر که هر کس پیشاپیش خود می فرستد و چون اینکار را خودمان انجام می دهیم بر این اصول است که ما مورد ماخذه قرار می گیریم بنظر شما در این چند صباح زندگی دنیوی و خاکی چقدر لذت کاذب نهفته است که انسان احمقانه با لذائذ جاودان آخروی تعویض می کند .

به نام خدا

آیات 59-58 نساء

خداوند امر می کند که امانات را به صاحبانشان دهید ، و حکم ( قضاوت ) کنید بین مردم به عدل به درستی که پند می دهدخداوندی که  سمیع و بصیر است – ای کسانی که ایمان آوردید اطاعت کنید از خدا رسول واولی الامر، در هنگامی که بین شما نزاعی رخ می دهد بازگردید به سوی خدا و رسول،  اگر به خدا و روز قیامت ایمان دارید ، این کار برایتان بهتر و خوش عاقبت تر است .

در ایه 58 خداوند به 2 نکته مهم امر نموده است ، برگرداندن امانت به صاحب امانت و حکم به عدل بین مردم

نکته : حکم به عدل ویژه  همه مردم ( ناس ) است  نه تنها مومنین و مسلمین ،‌ یعنی یکی از حقوق حقه همه انسانها بدون توجه به موقعیت ومقام و جنسیت... رسیدن به عدل است ، عدل حق جاریه همه هستی است که از سوی پروردگار به انسان هدیه شده است. هیچ کس حق ضایع ساختن این حق را با هیچ بهانه ایی ندارد .

حفظ امانت نکته ایی است که خداوند به انسان امر می کند ، و در این برگرداندن امانت رعایت عدالت داشته باشید در ایه 152 سوره انعام خداوند می فرمایند به مال یتیم نزدیک نشوید مگر آنکه آن را به احسن تبدیل کنید ... خیانت در امانت گناهی است که انسان را از عدل دور می سازد و حق جاریه انسان را ضایع می سازد ... ارتباط امانتداری با حفظ عدل یک رابطه دو جانبه است که بی حضور یکی دیگری حضور نخواهد داشت .

نکته : عدل جمع صفات حسنه است ، در عدل همه صفات حسنه به شکل مستتر وجود دارد چنان که در عدل امانت داری هست ، محال است کسی خائن به امانت باشد و او را دارای عدل بدانیم ... محال است کسی عادل باشد و از رحمانیت و رحیمیت بهره مند نباشد و ... بنابراین وقتی عدل به عنوان اصلی از اصول دین قرار گرفته است به این معنا است که همه صفات حسنه به عنوان اصول مورد توجه قرار گرفته است .

سوال : در این آیه فرمان به عدل داده شده است اما میزان برای اجرای این عدل چیست ؟ در آیه بعد به این سوال پاسخ داده شده است ، ای اهل ایمان ( برای رسیدن به پاسخ چیستی عدل باید به ایمان آراسته بود ) وقتی در امری به نزاع رسیدید باز گردید به خدا و پیامبر و کسانی که اولیاء شما هستند .

نکته : میزان عدالت ( که خود میزان است برای هر عمل ) خدا ، پیامبر ومعصومین هستند .

در این دو آیه رابطه اصول دین با هم به طرز بسیار زیبایی بیان شده است ،‌ جایی که میزان عدل مورد توجه است ،اعتقاد به اصل اول ( توحید ) اصل دوم ( نبوت ) اصل سوم (امامت ) مد نظر قرار دارد و در انتهای آیه بیان می شود اگر به روز قیامت ایمان دارید یعنی شرط کامل کننده همه این اعتقادات اعتقاد به معاد است ... هر کدام از این اعتقادات از لوح ایمان حذف شود به طور یقین اصول دیگر باقی نخواهد ماند .... اعتقاد به این اصول تقدم وتاخر بردار نیست .

نکته : حذف یک اصل از اصول دین ، منجر به حذف همه آن خواهد شد .

در ابتدای آیه خداوند تاکید می کند امانت را به صاحب ان برگردانید ، یک لحظه به این نکته فکر کنیم که امانت چیست ؟ چه چیزی در اطاف ما وجود دارد که امانت نیست ؟ مال وجان و فرزند و.... و باید همه اینها به صاحبان آن برگردانده شود ، اگر خداوند این همه بر زکات و خمس وانفاق و قرض الحسنه ... تاکید کرده آیا برای این نیست که در اموال ما حقوقی از دیگران نهفته است که با دادن انها عدل  در دنیا برقرار می شود و اختلاف ثروت ایجاد نمی شود و ..